Thức cột cổ điển Hy Lạp trong thiết kế công trình biệt thự lâu đài

Nhắc đến những công trình biệt thự lâu đài cổ điển, tân cổ điển thì chắc ai cũng nghĩ ngay đến những thức cột cổ điển cùng những hoa văn họa tiết. Các thức cột như Doric, Lonic và Corith…trở thành một chi tiết không thể thiếu nhằm mang đến vẻ đẹp nguy nga lộng lẫy, đồ sộ cho công trình.

Vậy thức cột cổ điển, lịch sử hình thành phát triển như thế nào… hãy cùng tham khảo bài viết dưới dây nhé.

Thức cột là gì và nguồn gốc của hệ thức cột cổ điển

Kiến trúc hay phong cách cổ điển luôn được yêu chuộng trong thiết kế xây dựng nhà ở hiện nay, xuất hiện từ rất lâu song những phong cách kiến trúc này vẫn được yêu chuộng, cũng chính vì được nhiều người lựa chọn kiến trúc này cho biệt thự, nhà phố của mình nên những hệ thức cột là gì, nguồn gốc như thế nào luôn được nhiều nhiều quan tâm và tìm hiểu. Hãy cùng tham khảo với bài viết dưới đây nhé.

Thức cột là gì ?

Thức cột là hệ thống tỉ lệ và hình thức trang trí cột – một trong những cấu kiện cơ bản trong những công trình kiến trúc cổ đại và cổ điển trên thế giới. Thức cột được người Hy Lạp đề xất và phát triển trong nỗ lực tìm kiếm vẻ đẹp và hướng tới sự hoàn hảo trong kiến trúc.

Họ quan niệm, kiến trúc không đơn thuần là cấu kiện hay kết cấu mà còn mang lại giá trị thẩm mỹ. Giá trị thẩm mỹ đó phần lớn được thể hiện qua tỉ lệ giữa các bộ phận cấu thành nên công tình, qua tỉ lệ giữa các bộ phận cấu thành nên bản thân một cấu kiện (ở cấp độ nhỏ hơn) và ở những chi tiết trang trí. Có thể nói rằng thức cột đã mang đến cho kiến trúc một hình thức, một sức sống, chịu đựng được thử thách của thời gian… tượng trưng cho vẻ đẹp khỏe mạnh, bề thế, chắc chắn và đầy trong sáng của kiến trúc cổ điển.

Nguồn gốc của hệ thức cột cổ điển

Ý nghĩa của các hệ thức cột cổ điển được bắt nguồn ban đầu từ con người, vào thời Hy Lạp cổ đại, việc thiết kế xây dựng các công trình các công trình có cột, trụ hay dầm đỡ như các công trình đền thờ đã được tiêu chuẩn hóa bằng những quy tắc, tiêu chí nhất định.

Những người hy lạp xem những thức cột của họ có mối liên hệ mật thiết với tỷ lệ và hình dáng của con người. Quan điểm của người Hy Lạp rằng con người là trung tâm của vũ trụ, con người được coi là thước đo của muôn loài. Lịch sử nhân loại cũng chứng minh, những công trình đền thờ Hy Lạp cổ đại được thiết kế với nhiều vòng tròn, cột chạy bên ngoài.

Các hệ thức cột được biểu hiện như con người, có sức mạnh vô địch “chống trời” kiên cố vì thế sẽ mang đến sự vững chắc, sức sống và sức chịu đựng qua thời gian. Bởi qua hàng ngàn năm thì còn người vẫn sinh sôi và phát triển trường tồn cùng trời đất. Có thể nói rằng các công trình sử dụng thức cột cổ điển cũng mang lại ý nghĩa như thế. Đến nay như di tích còn xót lại trên thế giới được tìm thấy càng chứng minh rõ quan niệm như thế.

Chính vì thế, các hệ thức cột cổ điển ra đời với ý nghĩa là sự đủ đầy, chắc chắn và có thể ứng dụng được ở bất cứ đâu. Sau này, khi những hướng dẫn về quy tắc xây dựng, thiết kế các thức cột được hình thành ở Hy Lạp, La Mã cổ đại mà còn trở thành một tầm ảnh hưởng lớn đến nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ trên toàn thế giới đặc biệt là những khu vực châu Âu, châu Mỹ…

Cho đến nay thức cột trở thành một biểu tượng quan trọng trong các công trình mang phong cách cổ điển. Nếu so sánh kiến trúc cổ điển giống như một bản nhạc thì các thức cột có ý nghĩa quan trọng giống như một nốt nhạc không thể thiếu để tạo nên sự vĩnh cửu, bất hủ của bản nhạc đó. Chính vì vậy mà những công trình biệt thự, lâu đài, dinh thụ cổ điển muốn sang trọng, lộng lẫy thì không thể thiếu chi tiết này được.

Các hệ thức cột cổ điển phổ biến

Các thức cột cổ điển mang đến cho công trình kiến trúc vẻ đẹp khỏe khoắn, bề thế đầy chắc chắn vừa gợi lên nét đẹp nghệ thuật trong sáng và tinh tế vô cùng. Chính vì thế, việc phân chia các thức cột cổ điển dựa trên những đặc trưng, kiểu dáng khác nhau phù hợp với mong muốn sử dụng của từng gia chủ cũng như định hướng về kiến trúc công trình đó. Các thức cột cổ điển bao gồm ba loại với những đặc trưng nổi bật như sau:

1/ Các thức cột cổ điển- Cột Doric

Cột doric là một trong những thức cột cổ điển nhất và đơn giản nhất trong hệ thống các thức cột cổ điển. Đặc trưng của thức cột này được hình thành từ một trụ thẳng đứng, sau đó phình to ở đáy cột.  Xét về hình thức bên ngoài, để nhận diện rõ ràng hệ thực cột này đó là cột Doric không có phần đáy cột, bể đỡ (base) và không có phần đầu cột (capital).  Điều này khiến nhiều người liên tưởng đến những hình ảnh của những chiến binh nam dũng cảm của Hy Lạp cổ đại đầy sức mạnh, trật tự trong quân đội cũng như được sử dụng phổ biến trong kiến trúc đền thờ. Vẻ đẹp của cột Doric thường được so sánh với sự cường tráng đó nên thường được dùng cho tầng dưới của công trình với nhiệm vụ gánh đỡ tải trọng lớn nhất cho toàn bộ công trình.

Với những đặc trưng đơn giản cũng như xuất hiện sớm nhất trong những thức cột cổ điển nên thức cột Doric được sử dụng nhiều nhất trong những công trình kiến trúc Hy Lạp- La Mã cổ đại. Thời gian đánh dấu mốc hình thành thức cột Doric đầu tiên vào khoảng thế kỉ thứ 7 trước công nguyên và hoàn thiện vào khoảng thế kỉ 5 sau đó.

Từ nửa sau thế kỉ thứ 6 TCN, người hy lạp sử dụng thức cột Doric với tỷ lệ đường kính cột trên chiều cao cột là 1:4 đến 1:5. Với dáng vẻ khỏe khoắn và đầy vững chắc của mình. Cột Doric thường hay sử dụng trong các đền thờ Nam thần cổ đại, với khả năng chịu lực cao, phản ảnh được mong muốn phù hợp với ý nghĩa của cột Doric mang lại cho công trình.

Một số các công trình kiến trúc tiêu biểu sử dụng thức cột doric bao gồm: Đền Parthenon ( Ở Athens, Hy Lạp), Tầng cuối cùng tại đấu trường Colosseum ( La Mã).

2/Các thức cột cổ điển- Thức cột Ionic

Nét riêng biệt của thức cột cổ điển lonic trong các công trình kiến trúc là toàn bộ cột được đặt trên phần đế và có phần bệ đỡ dưới  ( Stylobate) nằm giữa thân cột và đế cột. Đầu cột lonic có đặc điểm bao gồm hai vòm xoắn ốc ( volute) được gắn trên đầu cột và được trang trí đường gờ phào chỉ, đầu cộ được trang trí với các họa tiết khắc chìm. Lúc đầu, phần cuốn ốc này thường nằm trên một mặt phẳng, sau này được uốn cong ra ngoài ở các góc, chính vì sự thay đổi mày mà cột lonic trông mềm mại hơn rất nhiều so với cột Doric.

Một nhà văn La Mã Vitruvius đã viết cuốn sách của ông De Architectura ( Về kiến trúc) trong những thế kỷ đầu tiên,sau này nó được xem như cuốn sách giáo khoa đầu tiên về kiến trúc trên thế giới. Trong đó, ông có miêu tả vẻ đẹp của những thức cột cổ điển. Thức cột lonic được xem là thức cột mang vẻ đẹp của người đàn bà. Vì thế nó đòi hỏi ở những tỉ lệ và nét đặc trưng riêng.

Tỉ lệ ở đây muốn nói đến là tỷ lệ giữa chiều cao, đường kính của cột, tỷ lệ giữa các chi tiết trang trí đầu cột so với toàn bộ cột và xem xét tỷ lệ của cột đối với tỷ lệ của toàn bộ công trình… do đó tùy thuộc vào những vị trí, người ta sẽ lựa chọn những cách đặt thứ cổ điển khác nhau. Tỉ lệ đường kính cột và chiều cao cột lonic 1:9 . Nhờ các chi tiết trang trí, có thêm phần đến cột ở phía dưới và đầu cột hình đệm nhỏ, phía trên có hình xoắn ốc loe ra rồi cuộn vào bên trong, chính vì thế cột lonic mang đậm giá trị trang trí hơn cho công trình.

Một số công trình sử dụng hệ thực cột lonic cổ điển bao gồm: Đèn thờ thần Hera ( ở Samos) được xây dựng từ năm 570 đến năm 560 trước công nguyên do Kiến trúc sư Rhoikos thực hiện, Đây được xem là một ngôi đền vĩ đại nhất trong các đền sử dụng thức cột doric. Ngoài ra còn nhiều đến khác sử dụng hệ thức cột cổ điển lonic này như đền Artemis…

3/ Các thức cột cổ điển- Thức cột Corinth

Cột corinthe là một trong các thức cột cổ điển phổ biến được sử dụng, đặc trưng của thức cột này là loại cột hoa mỹ nhất với các chi tiết rãnh nhỏ ở thân cột. Phần đầu cột thì được trang trí cầu kì với những lá ô rô và đường xoắn ốc.  Các chi tiết đầu cột được trang trí công phu và cầu kỳ như hoa lá mang đậm dấu ấn của họa tiết thiên nhiên được thức cột corinthu vận dụng một cách triệt để.

Ưu điểm ủa loại cột này là khả năng đối xứng nhiều chiều, chính vì thế có thể dễ dàng cảm nhận được trong không gian. Vẻ đẹp yêu kiều, mềm mại, thiết tha và nhiều chi tiết này mà cột Corin được ví như là đại diện vẻ đẹp của người con gái, với sự thanh khiết và dịu dàng chi tiết vô cùng. Là thức cột ra sau cùng song cột Corinthe sở hữu nhiều ưu điểm thể hiện được sự tinh tế và nhiều chi tiết hơn hẳn mang đến một không gian kiến trúc đẹp.

Một số công trình kiến trúc tiêu biểu sử dụng hệ thức cột Corinth bao gồm: Đền Olympeion ( ở Athena) Và đền Apollo ở Bassae.

Kết luận: Như vậy có thể thấy rằng một hệ thức cột cổ điển có những vẻ đẹp riêng biệt, nếu như cột Doric gắn liền với nét đẹp nam tính mạnh mẽ, cột lonic mang vẻ đẹp người đàn bà trong khi đó thức cột Corinth gắn liền với vẻ đẹp của người gái với nét đẹp thanh khiết và dịu dàng.

Sự kế thừa và phát huy các thức cột cổ điển trong nhiều công trình kiến trúc sau này vẫn được coi là chuẩn mực của cái đẹp cổ điển. Tồn tại hàng ngàn năm, trải qua bao nhiêu biến cố tăng trầm của lịch sử tàn tích của kiến trúc cổ điển song các thức cột cổ điển vẫn được tìm kiếm, kế thừa và tôn vinh giải mã những ẩn ý vẻ đẹp và đặc biệt ứng dụng rộng rãi trong những công trình kiến trúc cổ điển.

Phào chỉ hoa văn

Ứng dụng của thức cột trong công trình kiến trúc này nay

Ngày nay có nhiều phong cách thiết kế ra đời song những phong cách kiến trúc cổ điển vẫn được yêu chuộng trong thiết kế xây dựng nhà ở đặc biệt là biệt thự, lâu đài nhằm thể hiện đẳng cấp, khẳng định vị thế của chủ nhân. Song hành cùng những biệt thự, lâu đài  cổ điển thì những hệ thức cột là điều không thể thiếu. Dưới đây chúng tôi xin giới thiệu những mẫu thiết kế kiến trúc biệt thự đẹp được ứng dụng những thức cột.

Sự xuất hiện của hệ thức cột giúp công trình trở nên sang trọng hơn nhiều

Hệ trụ cột tròn màu vàng nhẹ cũng như phần mái mang đến nét đẹp sang trọng

Các hệ trụ cột công trình được thiết kế đối xứng hài hòa và nâng đỡ công trình tạo nên sự vững chãi, kiên cố

Tùy thuộc vào từng công trình kiến trúc mà KTS sử dụng những hệ thức cột phù hợp nhằm đảm nét thẩm mỹ, sang trọng hài hòa tạo nên một tổng thể hoàn chỉnh

Hy vọng qua bài viết này các bạn có thêm những thông tin về thức cột cổ điển. Nếu có nhu cầu thiết kế xây dựng biệt thự cổ điển hãy liên hệ tới công ty kiến trúc xây dựng ROMAN LUXURY qua hotline 0973.556.236 để được tư vấn miễn phí nhé. Sở hữu đội ngũ kiến trúc sư nhiều kinh nghiệm, trình độ chuyên môn cao đặc biệt luôn tận tâm với nghề, chúng tôi tin rằng sẽ mang đến những công trình kiến trúc hoàn hảo thể hiện đẳng cấp chủ nhân.